دبستان غیردولتی ارسبارانآموزش خلاق برای آینده بهتر

تعریف پوشه کار (کار پوشه ، کارنما ، سنجش پرونده ای ، پوشه عملکرد) :

پوشه کار عبارت است از مجموعه ای از نمونه کارهای دانش آموزان که در جریان
یاددهی– یادگیری هدفمند جمع آوری گشته ، آگاهانه انتخاب گردیده و منظم سازماندهی شده و بیانگر میزان تلاش ، پیشرفت و موفقیت دانش آموزان است و همچون آلبومی تصاویر گوناگون و در مسیر رشد دانستن ، توانستن و به کار بستن دانش آموزان را در مراحل مختلف فرآیند یاددهی – یادگیری به نمایشو قضاوت می گذارد ، که به معلم ، دانش آموز و والدین هنگام بررسی و مشاهده ی آن ، اطلاعات ارزشمندی را ارائه می دهد تا بر اساس تلاش ها ، فعالیت ها و اقدامات خود را پیگیری نمایند .

ضرورت استفاده از پوشه کار :

- به دانش آموز امکان می دهد تا شاهد رشد و پیشرفت خود باشد .

- فرصت شناخت و اصلاح اشتباهات را به دانش آموز می دهد .

- دانش آموز از طریق ارائه ی پوشه کار فرصت پیدا می کند تا میزان توانایی ها و دانش خود را مستندکند .

- ابزاری برای تعامل با همکلاسی ها ، معلمان و والدین است .

- پوشه کار به دانش آموز فرصت می دهد تا بین آموخته های قبلی و جدید خود ارتباط برقرار کند .

- به معلم امکان می دهد تا با مرور پوشه کار دانش آموز با اطمینان بیشتر و بر اساس دلایل مستند در مورد او قضاوت کند .

- به والدین امکان می دهد تا در جریان روند دانش آموزش فرزندشان قرار گیرند و نقاط قوت و ضعف او را بشناسند و نقش سازنده و فعالی در هدایت تحصیلی او داشته باشند .

اجزاء و عناصر پوشه کار :

مهم ترین اجزاء و عناصر پوشه کار عبارتند از : پوشه ، جلد و مشخصات روی جلد ، فهرست محتوا ، برگ شرح حال ، محتوا ، نمون برگ خودارزیابی دانش آموز ، نمون برگ ارزیابی معلم ، نمون برگ ارزیابی والدین و نمون برگ پیشرفت .

پوشه :

پوشه می تواند به صورت کلاسور ، پروندان (زونکن) ، تلک (طلق) ، تولیدی دانش آموز ،
کیسه ی پلاستیکی و... باشد.توصیه مهم این است که به منظور بایگانی موثر،دسترسی آسان وزیبایی ظاهری یک نوع خاص تهیه یا تولید گردد

جلد و مشخصات روی جلد :

روی جلد هر پوشه کار مشخصات نام استان ، منطقه –مدرسه – سال تحصیلی و
پایه تحصیلی نوشته شود در شیرازه ی پوشه کار نام خانوادگی و نام دانش آموز نوشته شود . در پایه اول به دلیل این که دانش آموز قادر به خواندن نیست بهتر است عکس او نیز در شیرازه ی پوشه الصاق گردد .

تقسیم پوشه به لایه های مختلف :

بهتر است پوشه کار را به لایه های مختلف و مورد نیاز مانند بنویسم ، ریاضی ، علوم ، قرآن، تربیت بدنی و .... تقسیم کنیم و برای هر قسمت یک کاور قرار دهیم .

فهرست محتوا :

گاهی لازم است معلم با صرف کمترین زمان ممکن ، بتواند وضعیت موجود شواهد انتخابی را بررسی و بازخورد ارائه نماید و یا برای این که بداند چند نمونه کار از هر درسی در پوشه کار وجود دارد و آن نمونه ها مربوط به چه زمانی است ضرورت دارد برای هر عنوان درس مانند علوم ، ریاضی ، بنویسم و ... یک فهرست جداگانه تهیه و تنظیم نموده و هنگام قرار دادن نمونه کار در پوشه مشخصات آن نمونه کارها را روی فهرست محتوا درج نماید . بهتر است فهرست محتوا را روی کاور بچسبانیم تا وقت معلم کمتر گرفته شود . در قسمت ملاک های انتخاب اولویت دارترین اهداف را می نویسیم .

برگ شرح حال :

معلم برای شناخت عمیق تر و قابل دسترس تر و همچنین آگاهی از تفاوت های فردی
دانش آموزان نیازمند برگ شرح حال می باشد نمون برگ شرح حال با حضور والدین و در صورتی که امکان پذیر نباشد به اتفاق دانش آموز ، در یک نشست صمیمی و مناسب تکمیل گردد . با عنایت به این که برگ شرح حال تا حدودی وارد حریم خصوصی افراد می گردد و غیر از معلم افراد دیگری همچون گروه همسالان با پوشه کار در ارتباط می باشند به همکاران ارجمند توصیه می شود کل برگ شرح حال ها را به صورت مجزا به طوری که تنها خودشان به آن ها دسترسی داشته باشند نگهداری نمایند و در پایان سال همراه با پوشه کار ، تحویل دانش آموز یا ولی دانش آموز نمایند .

محتوا :

محتوای پوشه کار باید مجموعه ای از نمونه کارهای مرتبط به هم پیوسته و فرآیندی
دانش آموز را شامل گردد که علاوه بر بازده عملکرد یادگیری و ... نارسایی های یادگیری
دانش آموز و نحوه رفع مشکلات و اصلاحات آن ها را نیز نشان دهد. معلم نباید بی آن که هدفی را دنبال نماید ، شواهدی را در پوشه کار قرار دهد هر اثری که در پوشه کار قرار می گیرد یک قطعه از پازل توانایی دانش آموز است و نباید بی مورد و بی آنکه آن اثر بتواند فرآیند یا فرآورده ی قابل تحلیل را به تصویر بکشد در پوشه کار قرار گیرد . برخی از معلمین ، از سر رفع تکلیف و بی آن که معیار و ملاکی داشته باشند و یا از خود بپرسند چه چیزی ، چرا ، چه وقت و چگونه باید جمع آوری شود ، شواهدی را در پوشه کارها قرار می دهند.این افراد پوشه کار را قبرستانی می دانند که هر نمونه ای را که دفن کردند با آن وداع می کنند .

شواهد موجود در پوشه کار :

آزمون ها ، تکالیف ، تولیدات ، و سایر موارد .

- آزمون ها :

شامل آزمون های به عمل آمده (برگه های امتحانی) ، هر نوع آزمونی که مراحل فرآیند یادگیری را شامل شود .

- تکالیف :

تکالیف درسی خارج از کلاس ، تکالیف درسی انفرادی شامل : آثار و تکالیف نوشتنی ، تمرینات املاء و جمله نویسی ، خودآزمایی ها و مسائل و ...

تکالیف درسی کلاسی گروهی ، چرکنویسی و کارهای ابتدایی در طراحی تحقیق تا مواد نشان دهنده ی حاصل کار تحقیقی ، هر ج

- تولیدات :

آثار هنری دانش آموز ، خلاصه داستان ، فیلم و بازدیدها ، کارهای عملی دانش آموز
(می توان نتیجه بررسی وارزیابی خود را از کارهای عملی در پوشه کار قرار داد) ، گزارش مصاحبه دانش آموز با افراد متفاوت ، گزارش های علمی مثل گردش های علمی و هر تولیداتی که مراحل فرآیند یادگیری را شامل شود .

- سایر موارد :

تشویق های کتبی دانش آموز ، ثبت پرسش ها و اظهارنامه ها و رفتارهای قابل توجه
دانش آموز ، چک لیست های معلم ، نامه های مربوط به دانش آموز ، نمودار پیشرفت موضوعی دروس ، یادداشت های معلم و هر نوع سند و مدرکی که مراحل فرآیند یادگیری را شامل شود .

نمون برگ خود ارزیابی دانش آموز :

دانش آموز خود ارزیابی را که مهارت مهمی برای پیشرفت یادگیری است فرا می گیرد . به معلمان توصیه می شود هر ماه دانش آموزان را هدایت نمایند تا نسبت به ارزیابی پوشه کار خود ، برای نمون برگ پیشنهادی یا هر نمونه دیگری که همکاران تولید می نمایند اقدام فرمایند .

به تشخیص معلم در پایان ماه پوشه کار تحویل دانش آموز داده می شود تا نمون برگ
خود ارزیابی را در منزل تکمیل نمایند در پایه اول با توجه به این که دانش آموز نمی تواند بنویسد به صورت شفاهی نظرات خود را به اطلاع معلم می رساند .بهتر است در پایان پوشه کار کاوری نگه داری نمون برگ خودارزیابی دانش آموز و والدین در نظر گرفته شود .

نمون برگ ارزیابی معلم :

معلم در این نمون برگ ، نتیجه ی ارزشیابی های ماهانه از روند پیشرفت دانش آموز را مطابق نمون برگ درج می نماید . این نمون برگ برای خود معلم است و نیاز به نگهداری در پوشه کار دانش آموز نیست .

نمون برگ ارزیابی والدین :

اولیاء محترم به صورت فصلی (3 ماه یکبار) با عنایت به شناخت خود از فرزندشان و محتویات پوشه کار ، نمون برگ را تکمیل نمایند . در صورتی که اولیاء بی سواد باشند نیاز به تکمیل نمون برگ نیست .

نمون برگ پیشرفت دانش آموز :

معلم با توجه به نمون برگ های تکمیل شده ی خودارزیابی دانش آموز ، نمون برگ ارزیابی والدین ، نمون برگ ارزیابی معلم ، شواهد موجود در پوشه کار دانش آموز و نتایج ارزیابی پوشه کار ، نمون برگ پیشرفت را در پایان سال تحصیلی تکمیل می نماید به طوری که وقتی معلم سال بعد ، آن را مطالعه خواهد کرد ، بتواند تصویری از روند رشد پیشرفت و موفقیت دانش آموز را در ذهن خویش ترسیم نماید و راه کارهای تازه ای به منظور پیشرفت هر چه بیشتر دانش آموز ارائه دهد و راه رسیدن به شرایط مطلوب را برای دانش آموز کوتاه گرداند.

معلمان ارجمند به یقین در تکمیل نمون برگ پیشرفت دانش آموز جملات و عباراتی را به کار خواهند برد که بار معنایی مثبتی را در ذهن ایجاد می نماید و از نشانه زنی (مارک) و برچسب زدن به پیشانی توانایی های دانش آموز جدا خودداری خواهند نمود ؛ چرا که باور دارند یادگیرندگان مخاطب آن ها ، هنوز در حال «شدن» می باشند و فردا به یقین کسانی غیر از امروز خواهند بود .

نمون برگ پیشرفت دانش آموز در پایان سال تکمیل می گردد و برای انتقال اطلاعات
دانش آموز به معلم سال بعد است . و در پایان سال می توان تحویل مدیر مدرسه داد تا در اختیار معلم سال بعد قرار دهد .

رهنمودهایی برای ایجاد پوشه کار :

- بهتر است پوشه ای چند لایه ای و متناسب با اهداف انتخاب شود .

- تنظیم و مدیریت پوشه کار به عهده ی معلم است . در عین حال در این کار معلم بهتر است از دانش آموز هم کمک بگیرد .

- باید از حجیم شدن بی مورد پوشه خودداری کرد .

- اوراق هر درس در کنار هم نگه داری شود .

- پوشه کار بایگانی و یا نمایشگاه نیست بلکه اهداف ترتیبی را دنبال می کند .

- معلم هر فصل (سه ماه) یکبار پوشه کار را به رویت والدین برساند و از آن ها بخواهد فرم ارزیابی والدین را تکمیل نمایند

- صاحب پوشه کار دانش آموز است . لذا در پایان سال تحصیلی ، پوشه کار و محتویات آن باید به اولیاء دانش آموز تحویل داده شود .

- شواهدی که در پوشه کار قرار می گیرد باید دارای تاریخ باشند و نظر معلم نیز روی آن ثبت شود . (بازخورد کتبی)

- معلم در انتخاب نمونه کارها و درج در پوشه کار از مشارکت دانش آموزان استفاده نماید.

- معلم از پوشه کارها ارزیابی ماهانه (مطابق فرم مخصوص ارزیابی معلم) به عمل آورد .

- پوشه کار باید مشخص کند دانش آموز کجا بوده ؟ اکنون کجاست ؟ در آینده باید کجا باشد ؟

منابع : مدیریت پوشه کار – مرتضی شکوهی ، بهمن قره داغی / راهنمای اجرای ارزشیابی کیفی توصیفی در کلاس درس : دکتر محمد حسینی